Leerplein055 blikt terug op start coronacrisis

Vliegwiel voor digitalisering op de basisscholen

“Níemand had verwacht dat het basisonderwijs stil zou vallen.” Tóch gebeurde dat halverwege maart. Wat betekende de lockdown voor Leerplein055? We spraken met Fred Berends, voorzitter van het college van bestuur van Leerplein055, het schoolbestuur met 25 scholen in de gemeente Apeldoorn. Ook gingen we op bezoek bij een van de openbare basisscholen van Leerplein055 en spraken met de hoofdrolspelers: kinderen, ouders, leerkrachten en directie.

“De start van de crisis was haast niet te managen”, blikt Fred Berends terug. De voorzitter van het college van bestuur van Leerplein055 stelt: “niemand had verwacht dat ook het basisonderwijs stil zou vallen. Dat vond ik heftig. Ik had in die periode wekelijks via Teams in kleine groepjes contact met onze schooldirecteuren maar ook met onze medewerkers op het bestuursbureau. Weten wat er speelt, elkaar even ‘zien’: daar draaide de gesprekken om. Met ons crisisteam hadden we in de beginperiode dagelijks overleg om beslissingen te nemen, besluiten van het RIVM en de rijksoverheid te vertalen naar onze scholen, naar onze ouders. Daarnaast was er gelukkig direct goed contact met de andere schoolbesturen in Apeldoorn, met de gemeente en met de wethouder die wekelijks belde.”

Laptops in bruikleen

Veel onderwijsteams hadden een dag na de lockdown de logistiek al op poten gezet en de eerste huiswerkpakketten beschikbaar. Heel knap. Je zag daarnaast ook meteen de negatieve gevolgen van de lockdown. Met name de kansenongelijkheid: op sommige scholen klapten leerlingen thuis meteen de laptop van hun vader of moeder open maar dat was zeker niet overal het geval. Onze ICT-afdeling heeft die eerste twee weken zo’n 180 laptops in bruikleen uitgedeeld en de beleidsmedewerker onderwijs heeft razendsnel een overall plan gemaakt. Vrijwel meteen werd besloten om met Google Classroom te werken. Wij hadden de digitale tools sowieso al in de steigers staan; wilden het na de zomervakantie rustig gaan uitrollen. Dat hebben we enorm versneld!”

Saamhorigheid

Ellen Mulder (directeur Heuvellaan) en Rick Riensema (leerkracht groep 6)

Ellen Mulder, directeur van openbare basisschool Heuvellaan, en Rick Riensema, leerkracht van groep 6 blikken terug. Directeur Ellen Mulder zag saamhorigheid op alle vlakken. “Dat vind ik een grote opbrengst van deze crisis. Het team nam taken van elkaar over, draaide de crisiskinderopvang en inspireerde elkaar met de huiswerkpakketten. Ouders kregen ongelooflijk veel waardering en begrip voor leerkrachten en andersom was dat zeker ook het geval. Kinderen bedachten ‘challenges’ met elkaar en Leerplein055 steunde ons fantastisch. Zij waren kaderend vanuit het crisisteam én gaven voldoende ruimte. Met een fruittas die thuis werd bezorgd, smoothies, een lunch voor de groep-8-leerlingen en persoonlijke mails steekt ons schoolbestuur het personeel regelmatig een hart onder de riem.” Fred Berends vult aan: “ik ‘Teams’ elke week met drie medewerkers van verschillende scholen die ‘random’ uit de administratie worden gekozen. Dat gaat dan over hoe het met onze medewerkers gaat, dingen die opvallen, wat kunnen we beter doen? We bereiken daarmee steeds drie verschillende scholen die dan ook meteen van elkaar horen hoe het gaat.”

‘De dag houdt nooit op’

Voor de leerkrachten was de beginperiode heel intensief. Ellen Mulder: “Dé uitspraak van mijn team was ‘de dag houdt nóóit op’. Parttimers werkten meer dan fulltime.. Ik probeerde veel zaken achter de schermen te faciliteren, zodat de leerkrachten konden focussen op het onderwijs. Daarnaast schakelde ik constant tussen dat wat mocht, moest en haalbaar was, ook met het oog op de richtlijnen: wel of geen looproutes in onze school, wel of geen ouders op het plein, wel of geen gespreide breng- en haaltijden? Richtlijnen zijn geen keurslijven, maar je moet wel een doordacht antwoord hebben als je afwijkt.”

Ook zorgen voor verbinding vond ze belangrijk. “Ik stuurde in de begintijd elke dag brieven om de lijnen kort te houden met ouders. Dat was waardevol: je ziet de gezinnen en hoe iedereen voor elkaar zorgt. Bij de overdracht van huiswerk ontstonden korte maar mooie gesprekken. Vaak ook schrijnend over contracten die niet verlengd werden, bedrijven die omvielen of corona in de directe familie.”

‘We hebben het met elkaar echt wel geflikt’

Lesgeven via Google Classroom, huiswerk maken op MOO (Mijn Omgeving Online), tien minuten gesprekken met Google Meet en vergaderen via Microsoft Teams: de school implementeerde in drie maanden tijd waar ze drie jaar voor hadden uitgetrokken. Vier leerkrachten van de Taakgroep ICT werkten er een digitaal plan voor uit. “De noodzaak was natuurlijk hoog”, blikt Rick Riensema, leerkracht van groep 6, terug. “Daardoor kregen we iedereen mee en hadden we in een mum van tijd beleid op poten gezet en de online omgevingen werkend gekregen. In de huiswerkpakketten focusten we op de kernvakken. Daarvoor werkten we met een combinatie van schriftjes en werkbladen – want schrijven blijft belangrijk! – , websites – met behulp van QR codes – en Google Classroom. Maar kinderen willen ook ontspanning, samen iets leuks doen. Daarom gingen we Padlet gebruiken. Een digitaal prikbord voor alle klassen. De ervaringen en de plannen voor de dag wisselden we ’s ochtends uit in een Teamsvergadering. Dat zorgde voor veel verbondenheid. Je weet van elkaar wat er speelt. Ja, als ik er zo op terugkijk; we hebben het met elkaar echt wel geflikt!

Floor (links) en Mijntje (groep 6, Heuvellaan)

Floor: “Ik ben thuis enig kind. Dus ik miste de kinderen om mij heen tijdens de lockdown. We zagen juf op de iPad, dat was toch wel leuk. Toen we weer naar school mochten werd de klas in tweeën gedeeld en mochten we de ochtend of de middag naar school. Dat vond ik lekker rustig.”

Mijntje: “Ik was jarig in de lockdown. Dat was wel raar voor mij. De hele klas feliciteerde mij digitaal en ik mocht vanuit huis de taart op het digibord versieren. Ik zag in die periode steeds de helft van de dag mijn moeder en de helft van de dag mijn vader. Dat vond ik wel leuk. En we gingen veel met de hond wandelen, die was toen nog een puppy.”

Sijme (links) en Michiel (groep 5, Heuvellaan)

Sijme: “Corona heeft mijn leven wel veranderd. We kunnen weinig leuke dingen doen en de bioscopen waren gesloten. Ik vond het wel fijn dat ik pas ‘s middags kon beginnen met schoolwerk en dan lekker buiten spelen als ik klaar was! Door het thuiswerken, ons huiswerk en nog eten koken schoten mijn ouders ook wel eens in de stress.”

Michiel: “We zijn tijdens de lockdown een bos-challenge gaan doen met het gezin. En we speelden heel veel Ganzenbord. Mijn vader ging vroeger altijd om 05:30 naar Amsterdam en kwam dan laat weer thuis. Nu werkt hij thuis en zie ik hem veel meer!”

Ouders aan het woord

Financiële stress door corona

Agus Lanting en Michelle van Laatum, werkende ouders, zagen hun inkomsten dit voorjaar tot vrijwel nul terug vallen. Agus werkt zelfstandig als licht- en geluidtechnicus in hoofdzakelijk de theaterwereld. Michelle heeft een eigen agency in bodyfashion: “ik weet nog dat ik ‘met verschillende oren’ naar de persconferentie luisterde. Agus lag met corona op bed en ik dacht: ‘wat betekent het in zijn geheel, wat betekent het voor mijn branche en wat betekent het voor de theaterwereld?!’ Onze reserves waren al snel op doordat we allebei voor onszelf waren begonnen en hadden geïnvesteerd in de opstartfase. Financiële stress is echt killing. Je voelt je machteloos. Wij baalden ook echt van mensen die geen 1,5 meter afstand hielden. De gevolgen raakten ons meteen financieel. Voor mensen in loondienst is dat toch anders.”

Face-time huiswerk

Ondertussen moest ook het thuisonderwijs van dochters Jipp en Bibi (toen 9 en 5) vorm krijgen. Én zaten ze de eerste twee weken in quarantaine. “Dat thuisonderwijs vonden we pittig”, blikt Agus terug. “Je zit zelf in de stress en daarbij leren zij op een heel andere manier dan jij het vroeger hebt geleerd. Dus bij mijn uitleg zaten ze me met grote ogen aan te kijken.” Bibi pakt ondertussen een houten konijn van haar kamer en laat hem trots zien: “figuurzagen, samen meten en rekenen. Dat werd mijn manier van onderwijs geven”, lacht Agus. Oudste dochter Jipp werd door Michelle begeleid en maakte Face-timend huiswerk met haar klasgenootjes. Tussendoor vermaakten ze zich op het verkeersplein van stoepkrijt in de achtertuin. Oplossend en creatief denken, daar zijn beide ouders sterk in. “Ik ging meer focussen op samenwerking met online winkels. Dat pakte goed uit”, vertelt Michelle. En voor Agus is de televisiewereld inmiddels de belangrijkste inkomstenbron: “streamingdiensten nemen in deze tijd een vlucht.”

Uitgeverij Stedendriehoek heeft het artikel opgenomen in de eindejaarsbijlage 2020